بازسازی خانه از مهم ترین نقاط زندگی بشر و جزو سه نیاز اولیه و حیاتی اوست. انسان از زمانی که در غارها و به طور دسته جمعی زندگی می کرد تا به امروز و همیشه برای ادامه ی زندگی خود نیاز به سرپناهی داشته تا در آن امنیت و آرامش را به صورت همزمان داشته باشد. از سرپناه های ابتدایی تا خانه های کاهگلی و تا همین ساختمان ها بزرگ و مدرن فعلی یکی از مهم ترین دغدغه های ما سالم و مقاوم بودن خانه هایمان در برابر تغییرات بیرونی و حوادثی مثل سیل و زلزله و آتش سوزی و… بوده است. در واقع خانه مثل هر پدیده دیگری به مرور دچار فرسودگی می شود. به قول کارل مارکس (فیلسوف و جامعه شناس معروف آلمانی) هر آن چه سخت و استوار است، دود می شود و به هوا می رود و اینجاست که بازسازی خانه برای ما تبدیل به مسئله ای مهم و غیرقابل انکار می گردد. اما بازسازی ساختمان چطور و به چه شکل امکان پذیر است؟! چه اصول و مراحلی دارد؟! چه هزینه ای برای آن باید پرداخت؟! برای پاسخ به سوالات و نکات دیگر همراه پنجدری باشید.
طبیعی است که مصالح و مواد ساختمانی هر چقدر هم جنس مرغوب و با کیفیتی داشته باشند، در گذر زمان و وقوع حوادثی و اتفاقات مختلف فرسوده می شوند و یا به طور عمده و غیرقابل چشم پوشی از بین می روند. از طرفی هم سبک ها و روش های خانه سازی و هم نیازها و علایق خانواده طی گذشت زمان تغییر می کند. اینجاست ما به فکر تغییر فضای خانه ی خود می افتیم. با توجه به اینکه تعویض و یا خرید خانه ی جدید امری دشوار و یا حتی غیرممکن به نظر می رسد، پس بازسازی خانه بهترین و در دسترس ترین گزینه ی ماست. البته باید توجه داشت بازسازی با واژه ای که در ظاهر شبیه به آن است، یعنی؛ نوسازی تفاوت دارد. قصد شما در بازسازی ایجاد تغییر در نمای بیرونی و قسمت های داخلی خانه است. در حالی در نوسازی باید فونداسیون و طرح کلی خانه تغییر کند.
در انجام بازسازی خانه باید حتما چند اصل و نکته ی مهم را به یاد داشته باشید و اجرا کنید تا نتیجه ی دلخواه برای شما بدست بیاید. در برخی از اقدامات نیاز دارید از شهرداری مجوز بگیرید و همچنین باید بدانید خانه ی شما به چه نوع از بازسازی احتیاج دارد؟!
اگر می‌خواهید در بازسازی ساختمان خود یکی از چهار مورد زیر را اجرا کنید حتما باید از شهرداری مجوز بگیرید:
در بازسازی خانه با توجه به تغییرات مدنظر خودمان و همچنین میزان فرسودگی خانه اقدام می کنیم. به طور کلی بازسازی ساختمان مسکونی (شامل ویلا و آپارتمان و خانه های معمولی) به دو روش انجام می شود: بازسازی به روش سبکی و بازسازی به روش حفاظتی.
در بازسازی خانه به روش سبکی، قصد و هدف ما تنها بازسازی و تغییر قسمت های فرسوده و جایگزینی آن متریال جدید است و نمی خواهیم شمایل و هارمونی قبلی خانه از بین برود.
در بازسازی خانه به روش حفاظتی، به بازسازی و حفاظت کلی ازساختمان پرداخته می شود و کلیت یک بنا مورد بازسازی و حفاظت قرار می گیرد. در این روش باید مطالعه ی کاملی بر روی تمام ویژگی های یک ساختمان و مصالح آن انجام شود تا بتوان مراحل بازسازی را صحیح و کامل انجام داد.
همانطور که پیشتر گفتیم، از جمله دلایل بازسازی خانه به وجود آمدن نیازهای جدید و یا افزایش تعداد اعضای خانواده است. علم به این که هر یک از ساکنین خانه چه احتیاجاتی دارند، نه تنها باعث می شود که به نتیجه بهتری در بازسازی برسیم، بلکه سرعت و دقت کار ما را هم بالاتر می برد. مثلا اگر فرزندی به تازگی به دنیا آمده است، باید اتاقی در بازسازی خانه برای او ساخت که مناسب یک نوزاد تازه متولد شده باشد. یا اگر به خاطر مشغله ی کاری و زیاد بودن وسایل می خواهیم یک اتاق کار مجزا برای خود تعبیه کنیم، باید محیطی مناسب برای انجام کارهای اداری و یا شغل خود داشته باشیم.
در صورتی که به نیازهای ساکنین و آن چه را خود می خواهیم آگاه شدیم، وقت آن است که طراح کار خود را آغاز کند. در انجام کار طراحی داخلی نیازها و سلیقه ها نکات کلیدی هستند.
برآورد هزینه با توجه به خواسته ها و سلیقه ما در طرح جدیدی که قرار است پس از بازسازی به وجود بیاید انجام می شود و البته عنصر تعیین کننده ی دیگر در این مورد، میزان بودجه و توانایی مالی ما و نیز قیمت مصالح مورد نیازست. در نهایت تخمین هزینه ها با توجه به این شاخص ها به طور منطقی برآورد می شود تا به سراغ مرحله بعدی برویم. نکته مهم دیگری که در باره ی برآورد هزینه قابل توجه به نظر می آید این است که با چنین کاری پیمانکار و مجری دست بازتری برای کار بازسازی خواهد داشت. چرا که او می داند چه بودجه ای خواهد داشت و می تواند چه مصالح و متریالی را به کار ببرد.
از مهم ترین اقدامات در بازسازی خانه، تخریب شکل قدیمی و کهنه است که دیگر پاسخگوی نیازها و شرایط جدید نیست. در تخریب به این دلیل که باید نکات ایمنی را برای جلوگیری از هرگونه حادثه ای رعایت کرد، در کنار آن با آلودگی صوتی و محیطی هم مواجهیم. در نتیجه باید سرعت و دقت تخریب بالا باشد.
از قسمت های اصلی که معمولا دچار تغییر و ترمیم می شوند، لوله ها اب و سیم کشی برق خانه هستند. بهترین موقعیت برای انجام بازسازی برای تاسیسات خانه، بعد از تخریب است که می شود لوله های پوسیده و کهنه را تعویض کرد، سیم کشی برق را بازسازی نمود و حتی می شود کلید و پریزهای جدید را برای نورپردازی تعبیه کرد.
زمانی که به سفت کاری می رسیم یعنی چهارچوب و شمایل کلی خانه ی بازسازی شده مشخص و قابل تشخیص است. دیوارهای جدید در این مرحله ساخته می شوند، عایق بندی سرما و گرما و اجرای سقف کاذب نیز مربوط به همین مرحله است.
آخرین مرحله که بیشترین وقت را هم به خود اختصاص می دهد، نازک کاری است. در نازک کاری جزییات و اقدامات نهایی انجام می شود تا محصول نهایی تحویل ما شود. توجه داشته باشید که بی دقتی و عجول بودن در نازک کاری شما را از رسیدن به طرح دلخواه و هدف اصلی خود محروم می کند. گچ کاری و کاشی کاری، نصب سرویس ها، نصب کابینت ها و کمد ها، سرامیک کف، نقاشی و … در این مرحله از کار کامل می شوند.
بازسازی آشپزخانه: بازسازی آشپزخانه را می توان یکی از فضاهای اصلی در بازسازی منزل دانست. بازسازی آشپزخانه نسبت به دیگر فضاهای خانه به خاطر مصرف بالای چوب و تجهیزات پخت و پز و شست و شو هزینه ی بیشتری را به خود اختصاص می دهد. همچنین به علت استفاده روزمره از این فضا و حضور آشپزخانه در مرکز خانه نیازمند اهمیت بیشتری می باشد و طراح باید حساسیت بالایی را در طراحی این فضا به خرج بدهد. در طراحی آشپزخانه موضوعات مختلفی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. به عنوان مثال در چیدمان سه عنصر اصلی آشپزخانه یعنی یخچال، گاز و سینک ظرف شویی نیاز هست که به موضوع مثلث کار آشپزخانه دقت شود. مثلث کار آشپزخانه باعث افزایش کارایی این فضا می شود و به کاربر اجازه می دهد تا حس بهتری در زمان حضور در این فضا داشته باشد.
بازسازی سالن: بازسازی سالن شامل فضاهای مختلفی مانند فضای پذیرایی، فضای تلویزیون و فضای نهار خوری می شود. عمده مساحت هر خانه را این فضاها تشکیل می دهند و همین امر باعث افزایش اهمیت طراحی در بازسازی سالن و فضاهایی مانند آن می شود. در بازسازی فضای سالن باید سعی شود تا چیدمان برای حالات مختلف پیش بینی شود و نورپردازی کاملا هدفمند ودقیق انجام شود. در واقع در بازسازی سالن باید بیشترین زمان را گذاشت چرا که نتیجه ی نهایی کار در این بخش دیده می شود.
بازسازی اتاق ها: اتاق های هر خانه مثل اثر انگشت هر فرد فضایی منحصر به فرد است. اتاق والدین، اتاق بچه ی کوچک، اتاق بچه ی بزرگ و … هر کدام باید با توجه به نیاز مصرف کننده آن اتاق طراحی شود. در بازسازی اتاق باید فضاهایی مانند فضای میز کار، فضای کمد، فضای میز آرایش و فضای تخت خواب به عنوان یک شاخص استاندارد دیده شود.
بازسازی سرویس ها: مسئله ای که در بازسازی سرویس و حمام وجود دارد تفکیک فضاهای تر و خشک و فضای تمیز و کثیف است. امروزه متاسفانه در بازسازی سرویس های بهداشتی و بازسازی حمام ها کمتر به این موضوعات توجه می شود که در گذر زمان استفاده از این فضاها را برای ساکنین ناخوشایند می کند.
بازسازی تراس و پاسیو: پاسیوها در طبقه همکف و تراس ها در طبقات بالایی از جمله فضاهایی هستند که متاسفانه در بازسازی خانه آن طور که باید مورد توجه قرار نمی گیرد. فضاهایی مانند بالکن، تراس و پاسیو می تواند توسط یک طراحی خوب پس از بازسازی خانه به یک فضای با کیفیت و سازگار با نیازهای ساکنین تبدیل شود.
بازسازی خانه با متراژ مختلف
طبیعی است که بازسازی در خانه هایی با متراژ مختلف، متفاوت خواهد بود. در این بخش خانه ها را از کم ترین متراژ بررسی می کنیم تا ببینم در بازسازی هر خانه با متراژ مشخص باید چه نکاتی را رعایت کرد.
بازسازی خانه های ۶۰ تا ۸۰ متر: در بازسازی خانه های 60 تا 80 متری جزییات از اهمیت بالایی برخوردار هستند. بازسازی خانه های 60 تا 80 متری به علت فضاهای نسبتا کوچکی که دارند باید به دقت طراحی شوند تا از اتلاف فضا جلوگیری شود. در بازسازی خانه های 60 تا 80 متری فضاها بهتر است به صورت باز و نسبتا پیوسته به یکدیگر طراحی شوند تا از کوچک به نظر آمدن فضاها جلوگیری شود. خانه های 60 تا 80 متر بهتر است یک خوابه باشند اما در واحد های 80 متری میتوان دو اتاق خواب هم داشت.
بازسازی خانه های ۸۰ تا 120 متر : بازسازی خانه های 80 تا 120 متر عموما برای زندگی خانواده های 3 نفره انجام می شود. در بازسازی خانه های 80 تا 120 متر تفکیک فضای مهمان و فضای خصوصی اهمیت زیادی دارد. با زیاد شدن تعداد افراد ساکن در خانه طراح و معمار باید بتواند فضای خصوصی برای هر فرد تامین کند و خواسته های افراد مختلف را در بازسازی برآورده کند. بازسازی خانه تا متراژ 120 متر به علت کم بودن متراژ فضا ممکن است هزینه بالاتری در هر متر نسبت به خانه های بزرگ تر داشته باشد.
بازسازی خانه های 120 تا ۱۵۰ متر : زمانی که ابعاد خانه افزایش پیدا می کند طراح و معمار باید بتواند به نیازهای بیشتری در بازسازی منزل پاسخ بدهد. در بازسازی خانه های 120 تا 150 متر معمولا خانه دارای دو الی سه اتاق خواب می باشد که یک اتاق دارای سرویس و حمام مستر می باشد.
بازسازی خانه های ۱۵۰ متر به بالا : در چنین خانه هایی به علت فضای بزرگ دست معمار و طراح بسیار بازتر از خانه هایی با متراژ کمتر است. در بازسازی خانه های 150 متر به بالا باید ضمن فراهم آوری کیفیت های استاندارد فضا به کیفیت های خاص و نیازهای خاص هر فرد نیز توجه کرد. در نهایت در بازسازی خانه های 150 متر به بالا فضاها قابلیت جا به جایی بیشتری را دارند.
هر خانه ای با توجه به نیاز های کاربر و همچنین سال ساخت لایه های مختلفی از بازسازی خانه را نیاز دارد از این رو با توجه به گستردگی بخش های مختلف بازسازی خانه کار دشواری است که هزینه آن را به طور کلی اعلام کرد. ما در پنجدری برای تخمین هر چه بهتر هزینه ها یک دسته بندی مخصوص برای شما انجام داده ایم:
هزینه بازسازی کامل و تغییر فضا در خانه: بازسازی کامل خانه شامل تغییر و جا به جایی فضاها و دیوار های خانه و همچنین نوسازی تمام تاسیسات برقی و مکانیکی مانند سیم کشی ها و لوله کشی ها می باشد. از جمله کامل ترین و البته پرهزینه ترین انواع بازسازی می باشد. هزینه بازسازی کامل یک خانه را به صورت میانگین میتوان حداقل بین 3 تا 5 میلیون تومان به ازای هر متر مربع در نظر گرفت. در واقع پس از بازسازی کامل می توان یک خانه جدید با طراحی پاسخگو به نیاز های روز کاربر داشت.
هزینه بازسازی خانه قدیمی: در بازسازی خانه قدیمی معمولا با توجه به سن بالای بنا همانند بازسازی کامل نیاز است که زمان و هزینه بیشتری در نظر گرفت. هزینه بازسازی خانه قدیمی اگر نیاز به تغییر در تاسیسات مکانیکی و الکتریکی باشد همانند بازسازی کامل خانه بین 3 تا 5 میلیون تومان به ازای هر متر مربع در نظر گرفته می شود . اما اگر بازسازی خانه قدیمی نیازی به تغییر در نقشه ی خانه و تغییر اساسی در تاسیسات نداشته باشد می توان هزینه آن را تا حدی کاهش داد. البته باید به این موضوع توجه کرد که اگر خانه ای که از آن صحبت می کنیم بیش از 30 سال سن داشته باشد با توجه به موضوعات سازه ای نیاز است که هزینه آن به گونه دیگری محاسبه شود.
کلام آخر
با توجه به گذر زمان و فرسوده و کهنه شدن بنای خانه و همچنین تغییر ذائقه و نیازهای اعضای خانواده، بازسازی خانه یک امر ضروری و غیرقابل اجتناب محسوب می شود. از طرفی دانستن اینکه برای چنین امری چه چیزهایی لازم است تا به هدف و نتیجه ی دلخواه برسیم یک نکته مهم و حیاتی است تا بتوان بهترین طرح بازسازی را اجرا کرد.
